17 września 1939 r., łamiąc obowiązujący polsko-sowiecki pakt o nieagresji z 25 lipca 1935 roku, formalnie wiążący oba kraje do końca 1945 roku Armia Czerwona wkroczyła na teren Rzeczypospolitej Polskiej, realizując tym samym ustalenia paktu Ribbentrop-Mołotow.
Łącznie siły Armii Czerwonej, skierowane przeciwko Rzeczypospolitej, wyniosły ok. 1,5 miliona żołnierzy, ponad 6 tys. czołgów i ok. 1800 samolotów.
W wyniku dokonanego rozbioru Polski Związek Sowiecki zagarnął obszar o powierzchni ponad 190 tys. km kw. z ludnością liczącą ok. 13 mln. Wkraczając do Polski, wówczas broniącej się przed Niemcami Sowieci nie tylko uniemożliwili dalszą obronę, ale natychmiast rozpoczęli aresztowania i rozstrzeliwania ludzi. Liczba ofiar wśród obywateli polskich, którzy w latach 1939-1940 znaleźli się pod sowiecką okupacją, do dziś nie jest w pełni znana.
Szacuje się, że ok. 2 miliony obywateli przedwojennej Polski trafiło na Syberię i do Kazachstanu. W głąb ZSRR jechały niekończące się rabunkowe transporty surowców, bydła, zboża, urządzeń i maszyn. W miejsce ziemskich majątków powstawały kołchozy. To, co było Polską, odeszło w przeszłość.
